Αρχική Σελίδα   |    ΔΗΜΟΣ ΛΑΓΚΑΔΑ    |    ΟΙ ΔΗΜΟΙ    |    ΟΙΚΙΣΜΟΙ    |    ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ & ΜΟΥΣΕΙΑ    |    ΣΥΛΛΟΓΟΙ    |    ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ    |    ΑΓΓΕΛΙΕΣ    |    ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΕΙΤΕ    |    ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
29/3/2024 06:50:22



















Επισκέπτες Online: 630


Λίστα Ενημέρωσης

Συμπληρώστε το email σας για να λαμβάνετε ενημερώσεις.






Ο ΒΟΡΡΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ
26-12-2011
Ο ΒΟΡΡΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ


Tου Στάθη Ν. Καλύβα*

Απειρες επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως η ανάπτυξη εδράζεται πάνω στη δυνατότητα μιας κοινωνίας να δρα συλλογικά. Χωρίς να μπω σε τεχνικές λεπτομέρειες, η επιστημονική χρήση του όρου περιλαμβάνει δράσεις με θετικό συλλογικό πρόσημο, αλλά αρνητικό ή αδιάφορο προσωπικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, «συλλογική δράση» θεωρείται η τήρηση των νόμων από κάποιους, όταν αυτοί παραβιάζονται από την πλειοψηφία των συμπολιτών τους.

Η συλλογική δράση προϋποθέτει την ικανότητα των ατόμων να επιδεικνύουν αμοιβαία εμπιστοσύνη και να συνεργάζονται. Η έντονη δυσπιστία που κυριαρχεί στην κοινωνία μας την υπονομεύει, δυσχεραίνοντας την ανάπτυξη. Τα αίτια της δυσπιστίας αυτής, που στοιχειοθετείται τόσο από την καθημερινή παρατήρηση όσο και από σειρά ανθρωπολογικών μελετών και πιο πρόσφατα δημοσκοπικών αναλύσεων, είναι σύνθετα και περιλαμβάνουν τον συνδυασμό χρόνιας φτώχειας και σχετικής ισότητας, που μετέτρεψε κάθε κοινωνική δραστηριότητα σε «παίγνιο μηδενικού αθροίσματος». Οταν, δηλαδή, θεωρώ το οποιοδήποτε κέρδος σου ζημιά μου, αφού πιστεύω αυτόματα πως θα μπορούσα να είμαι εγώ στη θέση σου, προτιμώ να χάσεις ακόμη και αν εγώ δεν κερδίσω τίποτα. Αυτό εξηγεί τον γενικευμένο φθόνο και το σύνδρομο «της κατσίκας του γείτονα». Ετσι, όμως, όλοι χάνουν.

Η αδυναμία συλλογικής δράσης δύσκολα ανατρέπεται. Η Ελλάδα κατάφερε, για μια σειρά λόγους στους οποίους έχω αναφερθεί σε προηγούμενα άρθρα μου, να γνωρίσει ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, χωρίς όμως να επιτύχει υψηλά επίπεδα συλλογικής δράσης. Η ροπή προς τη δυσπιστία εξακολουθεί να κυριαρχεί και σε περιόδους κρίσης δίνει τον γενικό τόνο.

Με τις σκέψεις αυτές επισκέφθηκα πρόσφατα τη Θεσσαλονίκη, για να συμμετάσχω σε μια αξιόλογη φιλανθρωπική εκδήλωση. Η πόλη αυτή πάντα μου έδινε την εντύπωση μιας καλύτερης οργάνωσης σε σχέση με την Αθήνα, κάτι που επιβεβαίωσε η επίσκεψη αυτή. Ετυχε να βρεθώ με μια παρέα στη μικρή κωμόπολη του Λαγκαδά. Εκεί είχε στηθεί ένας μεγάλος παιδότοπος που λειτουργούσε υποδειγματικά, με ανθρώπους που κανόνιζαν κίνηση και στάθμευση, ειδικό τρενάκι που μετέφερε τα παιδιά από την πόλη και καθόλου εκνευρισμό παρά το πλήθος: όταν υπάρχει οργάνωση, οι άνθρωποι λειτουργούν οργανωμένα, ακόμη και αν είναι Ελληνες. Αναζητώντας μια ταβέρνα για το κυριακάτικο μεσημεριανό, κατευθυνθήκαμε σε ένα μικρό χωριό έξω από τον Λαγκαδά, όπου βρήκαμε μια ταβέρνα με όλα τα χαρακτηριστικά της κλασικής ψησταριάς. Πρώτη έκπληξη, ενώ η ταβέρνα ήταν γεμάτη ουδείς κάπνιζε. Οι άνθρωποι τηρούσαν τον νόμο! Δεύτερη έκπληξη, το φαγητό δεν είχε καμιά σχέση με το κλασικό μενού ψησταριάς που απαιτεί ελάχιστο μαγειρικό ταλέντο. Αντίθετα, η ταβέρνα πρόσφερε εξαιρετικά πιάτα μαγειρεμένα με τοπικά προϊόντα, και αυτό χωρίς καμιά γαστρονομική έπαρση ή υψηλές τιμές. Τρίτη έκπληξη, αντί για το συνηθισμένο άθλιο «χύμα», η ταβέρνα διέθετε μεγάλη ποικιλία τοπικών κρασιών, με έμφαση στα περίφημα ξινόμαυρα της γειτονικής Νάουσας, που έχουν αρχίσει να γίνονται περιζήτητα διεθνώς. Εννοείται πως, παρά την κοσμοσυρροή, το προσωπικό ήταν ευγενέστατο.

Η ταβέρνα αυτή έκανε αυτό ακριβώς που πρέπει να κάνει η χώρα για να προκόψει: παρήγαγε ένα πολύ αξιόλογο, τοπικό και ανταγωνιστικό προϊόν, παρακάμπτοντας τα δύο κυρίαρχα υποδείγματα, της ψευδεπίγραφης προσαρμογής από τη μία (η «δήθεν» μοντέρνα κουζίνα) και της άρνησης προσαρμογής από την άλλη (η παραδοσιακή ψησταριά). Πρόκειται για θρίαμβο της συλλογικής δράσης, στον βαθμό που οι ιδιοκτήτες της ταβέρνας θα μπορούσαν να πετύχουν αντίστοιχα κέρδη με μικρότερο κόπο, λειτουργώντας με τον παραδοσιακό τρόπο.

Πώς εξηγείται η τάση της Βόρειας Ελλάδας (αν αποδειχθεί πως ισχύει) να επιτυγχάνει υψηλότερα επίπεδα συλλογικής δράσης; Προτείνω μια υπόθεση εργασίας που συνδέει την τάση αυτή με την εμπειρία της προσφυγιάς. Οπως είναι γνωστό, η Μακεδονία κατοικείται σε σημαντικό ποσοστό από τους απογόνους των προσφύγων. Αυτοί δεν διέφεραν από τους άλλους Ελληνες ως προς τα κοινωνικά ή μορφωτικά τους χαρακτηριστικά: ήταν στην πλειονότητά τους φτωχοί και αγράμματοι αγρότες. Η διαφορά είναι ότι χρειάστηκε να ξεκινήσουν από το μηδέν και αυτό το έκαναν με αρωγό το κράτος, που πέτυχε, βοηθούμενο από διεθνείς οργανώσεις, να τους αποκαταστήσει και να τους ενσωματώσει ενάντια σε κάθε πρόβλεψη. Η παρέμβαση αυτή είναι ορατή στη ρυμοτομία του τυπικού προσφυγικού χωριού, που δεν έχει τίποτα το γραφικό ή το ιδιαίτερα όμορφο: αποτελείται από ίσιους φαρδείς δρόμους, μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα και κεντρικές πλατείες. Είναι πιθανό πως η επανεκκίνηση από κοινές μηδενικές βάσεις μέσα σε συνθήκες σχετικής οργάνωσης παρήγαγε μιαν έφεση προς τη συλλογική δράση, η οποία κατόρθωσε να επιβιώσει. Την αίσθηση αυτή αποκόμισα πριν από μερικά χρόνια στη διάρκεια έρευνάς μου στην Αργολίδα. Το μόνο προσφυγικό χωριό της περιοχής, η Νέα Κίος, είναι γνωστό στη περιοχή για τη νοικοκυροσύνη του και την πρόοδό του, παρά το γεγονός ότι δημιουργήθηκε στη χειρότερη δυνατή περιοχή, τη μόνη διαθέσιμη τότε, ένα έλος. Θα άξιζε να ερευνηθεί αν ισχύει η «προσφυγική υπόθεση», και αν ναι, να αναζητήσουμε σ’ αυτήν τα στοιχεία που θα μας βοηθήσουν να αλλάξουμε τη χώρα μας.

* Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Yale.


Καθημερινή




 

ALBUM ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ



Επικοινωνία με lagadas.net
Επιτρέπεται η αναδημοσιεύση του υλικού μόνο με την αναφορά της πηγής © 2010 lagadas.net
design by aksium