ΕΛΕΝΗ ΠΡΟΙΚΑ: ΠΡΟΣΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

ΜΙΑ ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΧΟ

Υπάρχουν κάποιοι που θεωρούν πως η επιχειρηματικότητα δεν έχει φύλο, αλλά είναι θέμα οξυδέρκειας, επάρκειας και ενστίκτου, στοιχεία που υπάρχουν και σε άνδρες και σε γυναίκες. Παρ' όλα αυτά, η κ. Ελένη Προίκα είναι τα τελευταία χρόνια σταθερό σημείο αναφοράς στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη Βόρεια Ελλάδα κάθε φορά που η συζήτηση φτάνει στη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Πρόσφατα, μάλιστα, η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρίας «Σταμάτης Προίκας ΑΕ» βραβεύθηκε από το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος με το βραβείο «Ελληνική Αξία». Ενα βραβείο που πήρε επειδή είναι γυναίκα, αλλά πιθανότατα θα το κέρδιζε ακόμη κι αν δεν υπήρχε αυτός ο προσδιορισμός. «Είναι μεγάλη μου τιμή, αλλά για μένα το ταξίδι είναι μεγάλο και προορισμός του δεν είναι το βραβείο», λέει η ίδια στον «ΑτΚ», που την εντόπισε στο Βερολίνο, όπου συμμετέχει σε έκθεση για να προωθήσει τις εξαγωγές και τη γενικότερη εξωστρέφεια της επιχείρησής της. «Δυστυχώς οι μεσάζοντες που υπάρχουν στη γερμανική αγορά για τα ελληνικά προϊόντα δεν έχουν διάθεση να αποδώσουν την πραγματική προστιθέμενη αξία που υπάρχει σε αυτά», σημειώνει όχι χωρίς κάποια απογοήτευση στη φωνή. Κι αυτό διότι το βασικό προϊόν της εταιρίας της, το κασέρι, είναι δύσκολο να πουληθεί στην Ευρώπη, όπου παράγονται σωρηδόν κίτρινα τυριά.

Από το Σοχό στο… Σοχό

Η Ελένη Προίκα γεννήθηκε στο Σοχό, πήγε σχολείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και επέστρεψε για να ζήσει στο Σοχό. Αντιμετώπισε δυσκολίες στη δουλειά λόγω της γυναικείας της φύσης κι ας ήταν η κόρη του ιδρυτή της εταιρίας. Επρεπε να αποδείξει πολλά και όπως η ίδια αναγνωρίζει, «στην προσπάθεια να επιβιώσεις σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο η γυναικεία φύση βιάζεται από σένα την ίδια». Αυτό εξειδικεύεται στο ότι σε πολλές αντιπαραθέσεις της με το άλλο φύλο σε θέματα δουλειάς η άλλη πλευρά πόνταρε στη φυσική μυϊκή αδυναμία μιας γυναίκας, κάτι που σήμερα η ίδια θεωρεί ως τη μεγαλύτερη εμπειρία που έχει αποκομίσει.

Επιλογή η ποιότητα

Σε ό,τι αφορά τις επιχειρηματικές της επιλογές, η Ελένη Προίκα πήρε τις αποφάσεις της νωρίς. Επέλεξε να επικεντρωθεί στην παραγωγή τυριών από ελληνικό και μόνο αιγοπρόβειο γάλα, κάτι που οριοθέτησε τα οικονομικά μεγέθη της εταιρίας -ο τζίρος της είναι περί τα 10 εκατ. ευρώ ετησίως-, αλλά της επιτρέπει να διαθέτει σήμερα μια ποικιλία 50 περίπου μοναδικών ποιοτικών τυριών. Πρόκειται για μια στρατηγική κίνηση που η κ. Προίκα θεωρεί ως τη σημαντικότερη από τις επιχειρηματικές αποφάσεις που έχει λάβει.

Ηταν το 1890 όταν μια μονή του Αγίου Ορους κάλεσε τον Κώστα Προίκα να κατασκευάσει ξύλινα βαρέλια για την αποθήκευση του κρασιού και του λαδιού των μοναχών. Εκεί ο εκ Σοχού προερχόμενος τεχνίτης μυήθηκε στα μυστικά της τυροκομίας που κατείχαν οι καλόγεροι και τα μετέφερε στο χωριό του, λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη. Εφτιαξε ένα μικρό κοπάδι αιγοπροβάτων και άρχισε την παραγωγή τυριού. Σιγά σιγά βελτίωσε την τεχνική του και πέτυχε τη συνταγή παραγωγής του κασεριού της οικογένειας, που φυλάσσεται μέχρι σήμερα ως επτασφράγιστο μυστικό. Το 1948 ο εγγονός του Κώστα Προίκα, Σταμάτης, αποφάσισε να ασχοληθεί επαγγελματικά με την τυροκομία. Εφτιαξε ένα μικρό τυροκομείο κοντά στο σπίτι του και δικαιώθηκε σχετικά σύντομα. Σε λίγα χρόνια το κασέρι Σοχού έφτανε σε κάθε γωνιά της Β. Ελλάδας. Τριάντα ένα χρόνια μετά έμπαινε στο παιχνίδι της εταιρίας η κόρη του, Ελένη, που έτσι κι αλλιώς βρισκόταν στο τυροκομείο από μικρό παιδί μαζί με τους γονείς της.

Για το μέλλον η Ελένη Προίκα είναι συγκρατημένα αισιόδοξη. Η αβεβαιότητα σε όλους τους τομείς (τραπεζικό, εισπρακτικό, επισφαλειών, επενδυτικό κ.λπ.) την προβληματίζει, αλλά ελπίζει ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις θα επιβιώσουν. Μεταξύ άλλων διότι τις θεωρεί κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, της εθνικής ταυτότητας και της αξιολάτρευτης -όπως τη χαρακτηρίζει- ιδιαιτερότητας των Ελλήνων. Αλλωστε ο πολιτισμός -η μουσική, το θέατρο, η ζωγραφική- της πάει και τον παρακολουθεί όσο μπορεί, όταν υπάρχει χρόνος. Κάτι σπάνιο αφού τα πάντα στην εταιρία, που απασχολεί 30 εργαζομένους, 20 τακτικούς συνεργάτες και πραγματοποιεί πωλήσεις 10 εκατ. ευρώ το χρόνο περνούν από τα χέρια της.