Σε κακή κατάσταση βρίσκονται οι υποδομές σε μεγάλο αριθμό δημοτικών λουτροπόλεων, οι οποίες συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς άδεια και κανονισμό, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να χρηματοδοτηθούν και τα όποια σχέδια επενδύσεων...


Του Φώτη Κουτσαμπάρη από τη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
 

Την ίδια ώρα, ενώ ξεκινά η λουτρική περίοδος, δεν έχει προσληφθεί το απαραίτητο προσωπικό για τη λειτουργία τους, δεν διανεμήθηκαν εισιτήρια κοινωνικού τουρισμού και ουδείς γνωρίζει αν τα ασφαλιστικά ταμεία συνεχίσουν να παρέχουν το λουτρικό επίδομα.
«Η συντήρηση των υποδομών ξεκινούσε από τον Μάιο, ώστε τα ιαματικά λουτρά να είναι έτοιμα να ανοίξουν το καλοκαίρι. Υπάρχει πρόβλημα όμως με τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ», περιγράφει μιλώντας στη «ΜτΚ» ο Δημήτρης Τερζίδης, γ.γ. του Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών Ελλάδος. Στις δημόσιες λουτροπόλεις εργάζονται 260 μόνιμοι υπάλληλοι και έχουν κατατεθεί αιτήσεις για την πρόσληψη 1.517 εποχικών, οι οποίες δεν έχουν εγκριθεί, λόγω της (δεύτερης) προεκλογικής περιόδου που διανύουμε. Η πολιτική αστάθεια φαίνεται να είναι και ο λόγος που δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει το τοπίο σχετικά με τα εισιτήρια κοινωνικού τουρισμού και το λουτρικό επίδομα από τον ΕΟΠΥΥ.
Οι λουτροπόλεις, εκτός των παραπάνω, δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί σύμφωνα με τον νόμο 3498/2006, ο οποίος έδινε περιθώριο μέχρι το 2009 να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αναγνώρισης και αδειοδότησης των ιαματικών λουτρών. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, ο νόμος είναι ανενεργός, ενώ η αρμόδια Επιτροπή Προστασίας και Αναγνώρισης Φυσικών Πόρων απέφυγε να πάρει αποφάσεις στις τελευταίες συνεδριάσεις της, καθώς δεν ξεκαθάρισε το πολιτικό τοπίο. Έτσι, ενώ πολλοί δήμοι είχαν εκπονήσει μελέτες αποκατάστασης και ανάπτυξης υποδομών, δεν μπόρεσαν να τις χρηματοδοτήσουν -είτε μέσω «Θησέα» είτε μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων-, καθώς οι λουτροπόλεις τους δεν είχαν άδεια.
Σε νομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού ψηφίστηκε η παραχώρηση της διαχείρισης των ιαματικών πηγών στην τοπική αυτοδιοίκηση για 40 χρόνια, καθώς και η νομιμοποίηση λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών μέχρι το 2012, με δυνατότητα παράτασης (με υπουργική απόφαση) μέχρι και το 2013. Ωστόσο, παραμένει η εκκρεμότητα αδειοδοτήσεων με τον νέο νόμο.
«Είχαμε πει από την πρώτη στιγμή ότι ο νόμος της κ. Πετραλιά δεν μπορούσε να εφαρμοστεί. Με την παραχώρηση έγινε ένα σημαντικό βήμα, ενώ για δύο χρόνια θα είναι νόμιμες οι λουτροπόλεις. Πιστεύουμε όμως ότι δεν πρέπει να μπούμε στη διαδικασία της αναγνώρισης πηγών που έχουν ιστορία χιλιάδων χρόνων, όπως για παράδειγμα οι Θερμοπύλες. Μπορεί να δημιουργηθεί ένα μητρώο. Εμείς ζητάμε νέο σχέδιο νόμου. Από τον Οκτώβριο του 2013 ανοίγει η αγορά - με οδηγία της ΕΕ, μπορεί κάθε πολίτης να πηγαίνει στο λουτρό και στη συνέχεια να ζητά επίδομα από το ταμείο του. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι», τονίζει ο κ. Τερζίδης.
Παράλληλα, υποστηρίζει ότι η πολιτεία πρέπει, πρώτον, να εκσυγχρονίσει το νομικό πλαίσιο λειτουργίας ιαματικών λουτρών, δεύτερον, να απελευθερώσει τα επενδυτικά προγράμματα για τους φορείς του θερμαλισμού και, τρίτον, να ξεκινήσει διαφημιστική καμπάνια για τις πηγές και τις ιδιότητές τους.

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ

Σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Ιαματικών Πηγών, λειτουργούν 82 θερμαλιστικά κέντρα, εκ των οποίων 38 δημοτικά, 37 ιδιωτικά και 7 που ανήκουν στην «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα» (ΕΤΑ). Ο αριθμός των επισκεπτών ανά περίοδο ξεπερνά στο σύνολο τα 2,5 εκατ., με τα δημοτικά λουτρά να προσελκύουν το 50% των επισκεπτών.
Τα λουτρά της Κεντρικής Μακεδονίας φιλοξενούν περισσότερους από 700.000 πολίτες ανά περίοδο. Το κόστος ανά άτομο είναι από 3 έως 5 ευρώ στην πισίνα και από 4,5 έως 6 ευρώ σε μπανιέρα.
Στην Κεντρική Μακεδονία, δημοφιλείς λουτροπόλεις είναι εκείνες της Νέας Απολλωνίας και του Λαγκαδά, η λουτρόπολη Πόζαρ, στο Λουτράκι Αριδαίας Πέλλας, τα λουτρά στο ’γκιστρο και στο Σιδηρόκαστρο Σερρών, τα λουτρά της Αγίας Παρασκευής στη Χαλκιδική, το κέντρο πηλοθεραπείας στην Πικρολίμνη Κιλκίς και στις Κρηνίδες Καβάλας, αλλά και οι ιαματικές πηγές Θερμών Νιγρίτας στις Σέρρες.
Το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) έχει καταγράψει 822 πηγές θερμομεταλλικών νερών, από τις οποίες οι 752 δύνανται να αξιοποιηθούν. Πανελλαδικά, οι εν λόγω πηγές κατανέμονται ως εξής: Στερεά Ελλάδα: 156, Θεσσαλία: 57, Ήπειρος: 56, Μακεδονία: 115, Θράκη: 25, Πελοπόννησος: 114, νησιά: 229.

ΘΕΡΜΗ Εγκαταλελειμμένα τα λουτρά...

Στα χαρτιά έμεινε το μεγαλεπήβολο σχέδιο της προηγούμενης διοίκησης του δήμου Θεσσαλονίκης για τη δημιουργία ιαματικού τουριστικού συγκροτήματος στα λουτρά της Θέρμης: τα λουτρά, που ανήκουν στον δήμο Θεσσαλονίκης, παραμένουν κλειστά από το 2008, παρά την επένδυση των 950.000 ευρώ που έγινε στο πλαίσιο του Γ’ ΚΠΣ για τη βελτίωση του περιβάλλοντα χώρου, του άλσους και για την κατασκευή δικτύου πυρασφάλειας.
Οι εγκαταστάσεις, σε απόσταση 24 χλμ. από το κέντρο της πόλης, ρημάζουν χρόνο με τον χρόνο και μένουν ανεκμετάλλευτες, μαζί με την έκταση των 500 στρεμμάτων που διαθέτει το οικόπεδο. Τα διατηρητέα κτίρια -ένα μεγάλο λουτρό, ένα λουτρό στο ανατολικό άκρο, το δυτικό τρουλαίο λουτρό, το λουτρό του ιατρείου, οι υπαίθριοι λουτήρες και μπανιέρες- κινδυνεύουν από τη φθορά.
Τα ιαματικά λουτρά της Θέρμης τέθηκαν εκτός λειτουργίας το 2008, καθώς τα υδροφόρα κοιτάσματα στην περιοχή της Θέρμης είχαν υποχωρήσει, με αποτέλεσμα η ποσότητα και η ποιότητα του νερού να μην είναι ενδεδειγμένες. Λύση για την αντιμετώπιση των αδυναμιών των πηγών κλήθηκε να δώσει το ΙΓΜΕ, μέχρι σήμερα ωστόσο δεν έγινε κάποια μελέτη. Αντίθετα, ο δήμος εξήγγειλε σχέδιο, το οποίο περιελάμβανε την κατασκευή ξενοδοχειακής μονάδας σπα, κέντρου ευεξίας, συνεδριακών χώρων, αθλητικών εγκαταστάσεων, κέντρου αποκατάστασης και θεραπείας αλλά και εμπορικό κέντρο. Βάσει της μελέτης βιωσιμότητας και σκοπιμότητας που είχε εκπονηθεί, το κόστος των παρεμβάσεων υπολογίστηκε στα 33,5 εκατ. ευρώ και το έργο προωθούνταν στο πλαίσιο των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).

Βόρεια Ελλάδα: Ρημάζουν εγκαταστάσεις 40 εκατ. ευρώ

Εκτός από τα λουτρά στη Θέρμη, που εγκαταλείφθηκαν, ρημάζουν και υποδομές -σημερινής αξίας άνω των 40 εκατ. ευρώ- της νέας λουτρόπολης στη Νέα Απολλωνία, που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από την παλιά λουτρόπολη. Αιτία είναι η κωλυσιεργία της πολιτείας, η εμπλοκή πολλών υπηρεσιών και ζητήματα ιδιοκτησιακού καθεστώτος.
Η νέα λουτρόπολη της Νέας Απολλωνίας άρχισε να κατασκευάζεται από την ΕΤΒΑ το 1993 και ολοκληρώθηκε το 1996. Κόστισε -τότε- 8 δισ. δρχ. (24 εκατ. ευρώ) και με αναγωγή σε σημερινές τιμές πάνω από 40 εκατ. ευρώ. Περιλαμβάνει ξενοδοχειακή μονάδα 220 κλινών, λουτροθεραπευτήριο με δύο μεγάλες πισίνες, τέσσερα υδρομασάζ και μία μονάδα αποκατάστασης μετατραυματικών παθήσεων. Το 51% της χρήσης είχε ο τέως δήμος Απολλωνίας και το 49% η Τράπεζα Πειραιώς (η οποία εξαγόρασε την κρατική ΕΤΒΑ).
Από την αρχή της κατασκευής δεν είχε καθοριστεί από την πολιτεία το πλαίσιο λειτουργίας της νέας λουτρόπολης, στην οποία, εκτός από τον δήμο, εμπλέκονταν η τέως περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η τέως νομαρχία Θεσσαλονίκης. Για χρόνια γίνονταν προσπάθειες από τις τοπικές αρχές, ώστε να βρεθεί ο φορέας που θα αναλάβει την ευθύνη λειτουργίας του, ενώ ταυτόχρονα εξελισσόταν αντιδικία όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Σήμερα, η εταιρεία διαχείρισης, που είχε συσταθεί από τον τέως δήμο Απολλωνίας και την Τράπεζα Πειραιώς, βρίσκεται υπό καθεστώς εκκαθάρισης...

Οι λουτροπόλεις του νομού Θεσσαλονίκης

Στη Θεσσαλονίκη λειτουργούν δύο από τις δημοφιλέστερες λουτροπόλεις της Ελλάδας: αυτές του Λαγκαδά και της Νέας Απολλωνίας.
Οι πρώτες εγκαταστάσεις λουτροθεραπείας στην περιοχή του Λαγκαδά χρονολογούνται από το 900 μ.Χ. και φέρονται να κατασκευάστηκαν από τον βυζαντινό στρατιωτικό γιατρό Ιουστινιανό. Σήμερα σώζονται -και βρίσκονται σε χρήση- δύο βυζαντινές δεξαμενές του 900 μ.Χ. και του 1400 μ.Χ.
Τα σημερινά δημοτικά λουτρά βρίσκονται σε έναν χώρο με πλούσια και περιποιημένη βλάστηση, σε έκταση 800 τετρ. μ., 2 χιλιόμετρα έξω από την πόλη. Διαθέτουν ένα ευχάριστο και υγιεινό περιβάλλον και προσφέρουν φροντίδα για προσωπική υγεία και ξεκούραση.
Τα λουτρά Λαγκαδά διαθέτουν υδροθεραπευτήριο με δύο ομαδικούς λουτήρες -βυζαντινό και σύγχρονο-, με θερμοκρασία νερού 39,5 βαθμούς Κελσίου, 60 ατομικούς λουτήρες, υδρομασάζ σε 23 σύγχρονους ατομικούς λουτήρες, αμμόλουτρα, φυσιοθεραπευτήριο και ιατρείο. Στην περιοχή των λουτρών υπάρχουν, επίσης, σύγχρονο ξενοδοχείο δυναμικότητας 82 κλινών, εστιατόρια, καφετέριες, αναψυκτήρια και μίνι μάρκετ, κολυμβητήρια, δύο πισίνες ολυμπιακών προδιαγραφών -θερμαινόμενες με το νερό των πηγών-, γήπεδα μπάσκετ, βόλεϊ, ποδοσφαίρου, τένις, γκολφ, παιδικές χαρές και πολλαπλός χώρος πικνίκ.
Στόχος της νέας διοίκησης είναι η πλήρης αξιοποίηση του χώρου, ώστε να αποτελέσει πόλο έλξης ακόμη περισσοτέρων επισκεπτών. Στα σχέδια του δήμου είναι η ανακατασκευή των υποδομών και η δημιουργία νέας, σύγχρονης ξενοδοχειακής μονάδας, που θα συντελέσουν στην ουσιαστική αναβάθμιση και προβολή της περιοχής.
Η λουτρόπολη της Νέας Απολλωνίας, σε απόσταση 50 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, θεωρείται από τις καλύτερες στην Ελλάδα, με ιαματικά νερά θερμοκρασίας 50 βαθμών. Προσφέρει τις καλύτερες συνθήκες χαλάρωσης και ευεξίας, με τις ανακαινισμένες εγκαταστάσεις, υπηρεσίες σπα και την καλύτερη θέα στη λίμνη Βόλβη.
Η λουτρόπολη διαθέτει μονάδα με 214 κρεβάτια, ενώ στον οικισμό των λουτρών υπάρχουν ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και δωμάτια, όπου μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι 2.000 άτομα. Τα ιαματικά νερά της Νέας Απολλωνίας, με τα μεταλλικά στοιχεία που εμπεριέχουν, ενδείκνυνται για παθήσεις όπως ρευματισμοί, ισχιαλγίες, κινητικές και δερματολογικές παθήσεις, οστεοπόρωση, αυχενικό σύνδρομο και ημικρανίες. Στη λουτρόπολη παρέχεται ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών, που εξασφαλίζουν άνετη και ευχάριστη διαμονή.
Στους ιδιαίτερα προσεγμένους χώρους υπάρχουν σύγχρονες υδροθεραπευτικές εγκαταστάσεις με ατομικούς και ομαδικούς λουτήρες, εισπνοθεραπευτήριο, πισίνα, σάουνα, χαμάμ, υδρομασάζ και πλήρως εξοπλισμένο ιατρικό κέντρο. Σε απόσταση 2 χλμ. από τον χώρο των λουτρών σώζεται ένα μεγάλο κτίριο ιαματικού λουτρού του 16ου αιώνα, εντυπωσιακό σε μέγεθος και αρχιτεκτονική.