Το δρόμο της περιβαλλοντικής μετανάστευσης έχει επιλέξει η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της αλιευτικής κοινότητας της Κορώνειας, αδυνατώντας να επιβιώσει οικονομικά, καθώς η υποβάθμιση του λιμναίου οικοσυστήματος της περιοχής, με τα έντονα φαινόμενα μόλυνσης και αποξήρανσης, οδήγησε σε μείωση των ιχθυοαποθεμάτων με ταυτόχρονη πτώση της ποιότητας των αλιευμάτων.

Η παραπάνω εικόνα προκύπτει από έρευνα για «το φαινόμενο της περιβαλλοντικής μετανάστευσης της αλιευτικής κοινότητας της λίμνης Κορώνειας ως ένας άλλος παράγοντας υποβάθμισης του λιμναίου οικοσυστήματος» που εκπόνησαν οι Α.Ε. Λάτσιου, υποψήφια Διδάκτορας του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Περιφερειακής ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Ο.Γ. Χριστοπούλου Καθηγήτρια Ανάπτυξης και Προστασίας Αγροτικού και Ορεινού χώρου. Η έρευνα παρουσιάστηκε σε πρόσφατο περιβαλλοντικό συνέδριο, στη Σκιάθο (1ο Περιβαλλοντικό Συνέδριο Θεσσαλίας).

Παράνομες γεωτρήσεις, αστικά και βιομηχανικά απόβλητα σε συνδυασμό με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και μία σειρά από άλλους παράγοντες έχουν οδηγήσει τους ψαράδες της περιοχής σε οικονομικό αδιέξοδο και τους έχουν στρέψει προς άλλους τόπους διαμονής κι -ενίοτε- αναζήτηση διαφορετικού επαγγέλματος.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα, την τελευταία 6ετία έχει καταγραφεί έντονη μετανάστευση των αλιέων της Κορώνειας σε γειτονικές περιοχές και άλλες πόλεις, με αποτέλεσμα, σήμερα, μόλις το 22% αυτών να εξακολουθεί να μένει μόνιμα στα χωριά γύρω από τη λίμνη. Μάλιστα, το 90% όσων μετανάστευσαν, δήλωσαν πως προέβησαν σ’ αυτή την ενέργεια λόγω έλλειψης εργασίας, ενώ το 84% επισήμαναν πως η μείωση της αλιευτικής παραγωγής ήταν εκείνη που τους ώθησε σε προσπάθειες για εύρεση εργασίας.

Το 71% των αλιέων έψαξαν για εργασία σε διπλανά οικοσυστήματα (Βόλβη- Πόρτο Λάγος), το 17% μετεγκαταστάθηκαν σε άλλη περιοχή μετακινώντας και όλη την οικογένεια, ενώ το 9% άλλαξαν εντελώς αντικείμενο εργασίας. Το γεγονός δε ότι η μετανάστευση είναι εντονότερη, όπως επισημαίνεται, στους επαγγελματίες αλιείς μικρότερης ηλικίας, οδηγεί σε περαιτέρω μαρασμό και μεγαλύτερη υποβάθμιση του λιμναίου οικοσυστήματος, καθώς δεν υπάρχει καμία συνέχιση του επαγγέλματος στην περιοχή. Όπως, μάλιστα, υποστήριξαν οι ίδιοι οι αλιείς, σε ποσοστό 74%, η μετεγκατάσταση- μετανάστευσή τους από την Κορώνεια εντείνει την υποβάθμισή του λιμναίου οικοσυστήματος, καθώς αυτοί είναι η ζωή μιας λίμνης.

Οι αλιείς, σε ποσοστό 62%, θεωρούν ακόμη ότι η μεγαλύτερη απειλή για την Κορώνεια είναι η ρύπανση (αστική- βιομηχανική). Το 18% πιστεύουν πως η λίμνη απειλείται από καταστροφές εξαιτίας περιβαλλοντικών λόγων, το 2% από τη λαθραλιεία ή την υπεραλίευση, το 10% από τη ρύπανση από τη γεωργία, το 5% από την οικιστική ανάπτυξη και το 3% από τη βιομηχανική παραγωγή. Σε ό,τι αφορά τους παράγοντες, από τους οποίους οι ίδιοι εκτιμούν πως προήλθε η σταδιακή εξαφάνιση του οικοσυστήματος, το 48% επισήμαναν την άντληση νερού από παράνομες γεωτρήσεις, το 26% την απόρριψη βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων, το 16% την κλιματική αλλαγή και το 10% την αλόγιστη επέκταση αγροτικών εκτάσεων.

Σχετικά με την τυχόν ευθύνη τους για την υποβάθμιση του οικοσυστήματος, το 42% των αλιέων απάντησαν πως δεν φέρουν καμία ευθύνη, ενώ το 20% αυτών θεωρούν πως όλες οι κοινωνικές ομάδες της περιοχής ευθύνονται για τη διαμορφωθείσα
κατάσταση. Όσον αφορά δε την ευθύνη και τη σχέση των αιρετών με το οικοσύστημα και τους επαγγελματίες αλιείς, όπως τονίζεται στην έρευνα, το 81% των αλιέων πιστεύουν πως οι φορείς της περιοχής δεν έχουν δείξει το απαιτούμενο ενδιαφέρον για το περιβαλλοντικό αυτό πρόβλημα, ενώ κάνουν λόγο για πληθώρα λανθασμένων κινήσεων, πολιτικών και οικονομικών, που είχαν ως αποτέλεσμα την ολική καταστροφή του οικοσυστήματος.

Το 91% θεωρούν επίσης ότι οι φορείς της περιοχής δεν έχουν δείξει το παραμικρό ενδιαφέρον για το εργασιακό - οικονομικό - μεταναστευτικό πρόβλημα της περιοχής, παρά μόνον σε προεκλογικές περιόδους δημοτικών και βουλευτικών εκλογών.

Ανάλογο ποσοστό αλιέων εκτιμούν πως με τη δική τους συμβολή θα μπορούσαν να ληφθούν σοβαρές αποφάσεις σχετικά με την αποκατάσταση και τη διαχείριση της λίμνης, καθώς, όπως λένε, λόγω της συνεχούς τους ενασχόλησης μ’ αυτήν, διαθέτουν γνώσεις που μπορούν να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση.

Πώς βλέπουν, όμως, οι αλιείς το μέλλον της λίμνης; Η έρευνα έδειξε ότι το 78% αυτών πιστεύουν πως δεν μπορεί να αποκατασταθεί το λιμναίο οικοσύστημα με οποιοδήποτε τρόπο, ενώ το 22% ελπίζουν πως ακόμη υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και αποκατάστασης του οικοσυστήματος.

Παρ’ όλη τη γενικότερη απαισιοδοξία, σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί αποκατάσταση του λιμναίου οικοσυστήματος, το 67% δηλώνουν πρόθυμοι να επιστρέψουν στην εργασία του αλιέα, ενώ το 33% απαντούν αρνητικά.

Τέλος, στην προοπτική αποδοχής αγροτεμαχίων ως αποζημίωσης από το κράτος, οι αλιείς απάντησαν με ποσοστό 44% πως τώρα πια, σχεδόν μια δεκαετία, δεν θα δέχονταν κάτι τέτοιο, ενώ ένα 34%, είναι απολύτως θετικοί σε μια τέτοια προοπτική.

«Η διατήρηση του περιβάλλοντος είναι ο βασικός παράγοντας θέλησης για συμμετοχή καθώς οι δυσλειτουργίες του έχουν σοβαρότατο αντίκτυπο στην καθημερινή διαβίωση οδηγώντας τους επαγγελματίες σε αφανισμό. Έτσι, η αυξανόμενη ανάπτυξη και ευαισθητοποίηση των επιστημών, της πολιτικής και της κοινωνίας για θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και κλιματικής αλλαγής, οδηγούν σε επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης εργαλείων – μεθόδων που θα επιτρέπουν την κατανόηση και την ενεργή δραστηριοποίηση και συμμετοχή των κοινωνικών ομάδων, απέναντι στην ευρύτερη κοινωνική, πολιτική και περιβαλλοντική κρίση που βιώνουμε» τονίζει στο ΑΜΠΕ η κ. Λάτσιου.


ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ