γράφει η δημοσιογράφος Μαργαρίτα Ικαρίου

Ποια ιστορικά γεγονότα συνδέουν έναν παράτολμο Μακεδόνα που παρουσιάστηκε ως έμπορος καπνών με τον Κρητικό που αλλάζοντας όνομα, είχε αναδειχθεί σε έναν σκληρό και φιλότουρκο ηγεμόνα; Ποιο δραματικό τέλος είχαν και οι δύο; Πως πέρασε η Σάμος στην Ένωσή της με την Ελλάδα και τι ρόλο διαδραμάτισε σε αυτό, το Μακεδονικό Κομιτάτο;

Τις απαντήσεις σε αυτά αλλά και άλλα ιστορικά ερωτήματα έδωσε ο καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου της Θράκης και ερευνητής Εμμανουήλ Βαρβούνης, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσε στη Σάμο ο Σύλλογος Σαμίων Θεσσαλονίκης «Ο Πυθαγόρας» τιμώντας τον εκ Κολχικού Μακεδονομάχο Σταύρο Μπαρέτη, ο οποίος εκτέλεσε τον τελευταίο φιλότουρκο ηγεμόνα της Σάμου, Ανδρέα Κοπάση.

Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο Δημαρχιακό Μέγαρο Σάμου (παλαιά «Βουλή των Σαμίων») το Σάββατο 24 Αυγούστου και τελούσε υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως, της Αντιπεριφέρειας και του Δήμου Σάμου.

Επίσημοι προσκεκλημένοι, οι Μακεδόνες εκ του Λαογραφικού Ομίλου Κολχικού Λαγκαδά (χωρίον Μπαλάφτσια) που με το λάβαρο αλλά και το χορευτικό, με παραδοσιακές φορεσιές, κατέδειξαν πως η Μακεδονική λεβεντιά δεν εξαντλήθηκε κατά τα δύσκολα χρόνια του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, μα παραμένει ζωντανή και ακμαία ως σήμερα.

Στην εκδήλωση, η υψίφωνος Ζαφειρώ Χατζηφωτίου παρουσίασε μελοποιημένα ποιήματα του αγωνιστή Γεωργίου Κλεάνθους που αναφέρονταν στο διακαή πόθο των Σαμίων για Ένωση με την «Μητέρα Ελλάδα».

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε έγγραφο της «Προσωρινής Κυβερνήσεως Σάμου», του 1914 με «την δολοφονίαν του τυράννου και προδότου της Σάμου Ανδρέα  Έμμ. Κοπάση,  γενομένην υπό του Σταύρου Μπαρέτη, απηλλάγη ούτω η νήσος από τον εθνομίσητον εκείνον ηγεμόνα…»