Η παραβίαση της άδειας και η μη επιστροφή του Χριστόδουλου Ξηρού στις φυλακές Κορυδαλλού όπου εκτίει την ποινή του, πυροδότησε μια έντονη συζήτηση για το θεσμό των αδειών που χορηγούνται στους κρατούμενους των ελληνικών φυλακών. Η κυβέρνηση έσπευσε να εξαγγείλει την αλλαγή των προϋποθέσεων χορήγησής τους και εν γένει του σωφρονιστικού κώδικα που ψηφίστηκε για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 1999 και άρχισε να ισχύει από τις 24 Δεκεμβρίου 1999 με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.  

Η δύσκολη οικονομική συγκυρία που βιώνει η χώρα μας δεν θα μπορούσε να μην έχει άμεσο αντίκτυπο και στα ελληνικά σωφρονιστικά καταστήματα (φυλακές, κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων) όπου η κατάσταση που επικρατεί είναι εκρηκτική. Ο υπερβολικός αριθμός των εγκλείστων (υπόδικων και κατάδικων), η ακαταλληλότητα των υποδομών να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των πολυάριθμων κρατουμένων, ο μη επαρκής αριθμός των σωφρονιστικών υπαλλήλων και εξωτερικών φρουρών, η ελλιπής χρηματοδότησή τους, έχουν ως αποτέλεσμα να επικρατούν απαράδεκτες συνθήκες κράτησης λόγω έλλειψης χώρου, στοιχειώδους ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ύπαρξη κινδύνου εξάπλωσης μεταδοτικών ασθενειών, συνύπαρξη σκληρών εγκληματιών και κρατουμένων για χρέη ή οικονομικά εγκλήματα στον ίδιο χώρο.

Το ζήτημα των άθλιων συνθηκών διαβίωσης στις ελληνικές φυλακές που είναι κατάφωρα αντίθετες προς τις διατάξεις οι οποίες απαγορεύουν την απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση, έχει επισημανθεί συχνά-πυκνά αρκετές φορές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης Μεταχείρισης του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Πολλά νομοσχέδια έχουν ψηφιστεί τα τελευταία χρόνια από τους εκάστοτε υπουργούς Δικαιοσύνης με στόχο κάθε φορά την αποσυμφόρηση των ελληνικών φυλακών και τη δημιουργία καλύτερων συνθηκών διαβίωσης χωρίς όμως να έχουν ικανοποιητικό μέχρι στιγμής αποτέλεσμα. Ωστόσο, οι όποιες συζητήσεις προς αυτή την κατεύθυνση δεν πρέπει να περιοριστούν μόνο στο θέμα της αυστηροποίησης ή μη των προϋποθέσεων χορήγησης αδειών -με κάποιες ακραίες φωνές να μιλούν ακόμη και για κατάργησή τους-αλλά στην εφαρμογή εναλλακτικών τρόπων έκτισης των στερητικών της ελευθερίας ποινών. Να σημειωθεί επίσης ότι ο θεσμός των αδειών έχει κριθεί στην πράξη, έχει αξιολογηθεί θετικά από όλους τους αρμόδιους φορείς καθώς η παραβίασή τους διαχρονικά δεν ξεπερνά σε ποσοστό το 3% επί των χορηγούμενων αδειών.

Κατά καιρούς επανέρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα του μέτρου της ηλεκτρονικής επιτήρησης υποδίκων, καταδίκων και κρατουμένων σε άδεια, (το λεγόμενο "βραχιολάκι") και του γεωεντοπισμού, που επιτρέπει τον κατ’ οίκον περιορισμό υποδίκων και καταδίκων, οι οποίοι δεν απειλούν τη δημόσια ασφάλεια, με στόχο την αποσυμφόρηση των φυλακών, τη συνέχιση της οικογενειακής ή επαγγελματικής ζωής των δραστών, την αναμόρφωσή τους, και εν τέλει την αποτροπή νέων εγκληματικών πράξεων μέσω αυτού του συστήματος επιτήρησης. Επίσης, θα πρέπει να ενισχυθεί ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας ο οποίος έχει καθιερωθεί διεθνώς ως εναλλακτικός τρόπος ποινικής κύρωσης κυρίως για δράστες εγκλημάτων μικρής βαρύτητας με στόχο την εξάλειψη των μειονεκτημάτων της βραχύχρονης ποινής κατά της ελευθερίας που είτε επιβάλλεται εξ’ αρχής από το δικαστήριο, είτε ως μέτρο εναλλακτικό αντί της έκτισης της ποινής ήδη κρατουμένου, αλλά και ως αναμορφωτικό μέτρο σε περιπτώσεις ανήλικων δραστών.