Από τη λογοθεραπεύτρια Θεοδώρα Στρίκου

Στάδια κατάκτησης φωνολογικής εξέλιξης

Ενα παιδί από τον πρώτο χρόνο της ζωής ήδη προφέρει τις πρώτες του λεξούλες. Οι ήχοι που παράγονται σε κάθε ηλικία είναι συγκεκριμένοι σύμφωνα με τα φυσιολογικά στάδια της φωνολογικής εξέλιξης.

 Διαφοροδιάγνωση αρθρωτικών και φωνολογικών διαταραχών

Λέμε πως το παιδί έχει αρθρωτική διαταραχή όταν δεν μπορεί να παράγει μεμονωμένα έναν ήχο, τον οποίο θα έπρεπε να εκφέρει σύμφωνα με την ηλικία του. Η αρθρωτική διαταραχή αφορά τον τρόπο και τον τόπο άρθρωσης των φωνημάτων, δηλαδή το παιδί δεν γνωρίζει πως να τοποθετήσει σωστά τη γλώσσα, τα δόντια, τα χείλη για να δημιουργηθεί ο ήχος. Όταν παραδείγματος χάρη, ένα παιδί σε ηλικία πέντε ετών αντικαθιστά λέξεις με /σ/ σε /θ/ ή τις παραλείπει, όπως /θέλα/ αντί /σέλα/ ή /θάλαθα/ αντί για /θάλασσα/, τότε μιλάμε για αρθρωτική διαταραχή.

Ενώ η φωνολογική διαταραχή έχει να κάνει με την αντίληψη του ήχου. Το παιδί μπορεί να παράγει μεμονωμένα το φώνημα, όμως σε κάποιες λέξεις μπορεί να το μπερδέψει με κάποιο άλλο, δεν μπορεί δηλαδή να ξεχωρίσει δύο ήχους που μπορεί να μοιάζουν π.χ. ¨θ-δ¨.

Όταν το παιδί σε ηλικία πέντε ετών λέει την λέξη θήκη - κήθη, τότε δεν έχει αρθρωτική διαταραχή αλλά φωνολογική, διότι μπορεί να παράγει σωστά όλους τους ήχους όμως δεν μπορεί να τους διαχωρίσει μεταξύ τους μέσα στη λέξη.

Γιατί πρέπει τα παιδί να κάνει λογοθεραπεία - πρόληψη

Οι αρθρωτικές και φωνολογικές διαταραχές αντιμετωπίζονται με τη βοήθεια λογοθεραπευτή και έχουμε πλήρη αποκατάσταση των δυσκολιών. Σημαντικό ρόλο παίζει όμως και το πότε θα ξεκινήσει ένα παιδί λογοθεραπεία, κάθε χρόνος είναι πολύτιμος.

Η ομιλία ενός 3χρονου παιδιού είναι καταληπτή κατά 75%, αν αυτή παρουσιάζει δυσκολίες σίγουρα θα γίνει δυσκατάληπτη. Η πρόωρη αποκατάσταση των δυσκολιών θα βοηθήσει το παιδί στο να καλύψει τα τυχών ελλείμματα και θα προλάβει στο να μη δημιουργηθούν  νέες δυσκολίες. Έχει παρατηρηθεί πως τα παιδιά με αρθρωτικά ή φωνολογικά προβλήματα, αποκτούν περιορισμένο λεξιλόγιο, διότι «αποφεύγουν» τις λέξεις που τους δυσκολεύουν.

Τα φωνολογικά προβλήματα στην προσχολική ηλικία μπορεί να επηρεάζουν τη σχολική επίδοση και σχετίζονται με τις μαθησιακές δυσκολίες. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό όλες οι δυσκολίες να αντιμετωπιστούν πριν το παιδί πάει στην Α’ Δημοτικού. Είναι συνηθισμένο τα προβλήματα του προφορικού λόγου να επηρεάσουν το γραπτό λόγο, ένα παιδί δηλαδή γράφει όπως μιλάει. Επομένως, αν δεν έχει διαχωρίσει τους ήχους /κ/ - /τ/ και αντί για /κύπελο/ λέει /τύπελο/ τότε μπορεί να το μεταφέρει λανθασμένα και στο γραπτό του.