Χρονογράφημα

Ο  πεζόδρομος…

Ο πεζο-«δρόμος είχε τη δική του ιστορία», το λέει και το τραγούδι άλλωστε. Βεβαίως ο πεζόδρομος  στα καθ΄ ημάς είχε πάντα ένα κακό όνομα, εξέπεμπε  ένα αρνητισμό στην κάθε εκφορά του ονόματός του. ‘Ακουγες συχνά τις φράσεις «δεν θα πέσω εγώ στο πεζοδρόμιο», ή «αυτός είναι πεζοδρομιακός τύπος», ή αυτή «είναι του πεζοδρομίου».

Είναι αλήθεια πως ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω και να δικαιολογήσω αυτές τις θέσεις ίσως γιατί το πεζοδρόμιο στο χωριό μας ήταν μεν στις παρυφές του δρόμου, αλλά ήταν κι ο τόπος που πρόσφερε ασφάλεια στους πεζούς,όπου υπήρχε ασφαλτόστρωση, ή γιατί τότε πεζοδρόμιο λογίζονταν μια στενή λωρίδα δρόμου, παράλληλη της οδού, για να διευκολύνει την διέλευση των πεζών, δεν είχε δηλαδή την έννοια που έχει σήμερα όπου πεζόδρομος λογίζεται ένας χώρος, κυρίως ένας δρόμος, άβατος για τροχοφόρα και παρκάρισμα. Πριν  χρόνια ευτύχησε και η μικρή μας πόλη να αποκτήσει πεζόδρομους για να μιμηθεί τις μεγάλες πόλεις που ήξεραν τι έκαναν και τι ήθελαν από τους πεζόδρομους που ήταν πνεύμονες εμπορικότητας, κουλτούρας, τέχνης, πολιτισμού.

Πας στην Ευρώπη, αλλά και στις Βαλκανικές χώρες και θαυμάζεις την χρήση των πεζοδρόμων και την ευρηματικότητα των ανθρώπων για να τους αναδείξουν. Ακόμα και σήμερα αν κάνεις μια βόλτα στον πεζόδρομο της αγίας Σοφίας στη Σαλονίκη θα δεις στα παγκάκια μικρά μουσικά σχήματα ή μεμονωμένους μουσικούς να προσφέρουν την τέχνη τους στους περαστικούς προσδίδοντας μια άλλη γεύση ζωής και ύπαρξης στην πόλη, ή καταστήματα με μια διαφορετική αισθητική. Θυμούμαι καθώς βλέπω τους δικούς μας πεζόδρομους και έρχονται στο μυαλό μνήμες και εικόνες παλιές. Στον πεζόδρομο της Παναγίας για παράδειγμα τα παρατεταγμένα μαγαζάκια με την πραμάτεια τους να δηλώνουν αυτή την ζωντάνια της αγοράς μας. Στη γωνία το φαρμακείο του Μαυρομάτη και κατόπιν Μιχαήλ, απέναντι το ωρολογάδικο του Οικονόμου και δίπλα κρεμασμένα σε ένα κοντάρι σαν τσαμπιά οι παντόφλες στη βιτρίνα του Πεφτίτση, παραδίπλα ο Μοσχίδης και ο Καραποστολάκης με υφάσματα και ρετάλια, ασπρόρουχα, καπέλα και κάλτσες, «εντός πωλούνται πάσης φύσεως υλικά», ενώ απέναντι μετά την μετακόμιση εκ της πλατείας το βιβλιοπωλείο της κυρίας Μαρίκας Χρυσαφίδου και δίπλα το νέο κατάστημα της Λαλά που μετακόμισε από την απέναντι γωνία που το διατηρούσε η κυρία-Μαρίκα και πιο μπροστά ο άνδρας της είχε το ραφείο, δίπλα ακριβώς από του Πάσχου. Παραδίπλα του Γραμμενούδη, και το ραφείο του Πελοσλόγλου, και απέναντι το σαγματοποιείο του κυρ-Αχιλλέα Μιχαήλ με τα σαμάρια και τα κουδούνια να κρέμονται στη εξώπορτα αντάμα με τα χαϊμαλιά των αλόγων. Μύριζε δέρμα, ύφασμα  και ναφθαλίνη το δρομάκι και λίγο πιο πίσω το μαγαζί του Παστουρματζή με πάσης φύσεως σιδερικά, ενώ στο μικρό μαγαζάκι της γωνίας ο κυρ-Σπύρος ο ράφτης και ο Φώτης Μακρής, ραφείο και καπελάδικο, και πιο μέσα ήταν ο Παπίογλου που έστησε το μικρό τσαγκαράδικό του για επιδιορθώσεις παπουτσιών. Στην εκκλησία απέναντι το καφενείο του Χατζησάββα και  στο ίδιο στενό το υφασματοπωλείο του Στράντζαλη. Στου δρόμου την άκρη το περίπτερο του  κυρ-Φώτη του ανάπηρου με την παγωνιέρα απ’ έξω ξέχειλη από λεμονάδες και μπυράλ και ο κυρ-Φώτης απ΄ έξω να διαλαλεί τα λαχεία του. Κάτω από το σπίτι του Γ. Ζωγράφου το ηλεκτρολογικό εργαστήριο με κρεμασμένους μερικούς πίνακες του πατέρα του, εξ ου και το προσωνύμιο «ζωγράφος», ενώ στην άλλη γωνία το πατσατζίδικο του κυρ-Απόστολου Καμάρη, χώρος που φιλοξενούσε περαστικούς λάτρεις του πατσά ή και φαντάρους που κατέληγαν εκεί μετά το σινεμά για τη βραδινή ρετσίνα τους και τις υπέροχες φασολάδες. Το χονδρεμπορικό του κυρ-Στέλιου του Νταλόγκου όπου μπορούσες να βρεις από χρώματα και βαφές μέχρι μαλλιά και κλωστές κεντήματος.

Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν ριζικά, δηλαδή κάποια μαγαζάκια άλλαξαν αντικείμενο, ο δρόμος στρώθηκε με πέτρα πεζοδρομίου αντικαθιστώντας τους παλιούς κυβόλιθους, η αισθητική άλλαξε προς το καλύτερο, και βέβαια αυτό που κάνει τη διαφορά είναι οι άνθρωποι. Όλοι τους χαμογελαστοί και αγαπημένοι μεταξύ τους δίνουν έναν άλλον τόνο στον πεζόδρομο, ιδιαίτερα τις μέρες των γιορτών όπου μαζί στολίζουν το δρόμο τους, πίνουν το κρασάκι τους παρέα, φωταγωγούν το πέρασμα με λαμπιόνια γιορταστικά, προσφέρουν κεράσματα στους διαβάτες, ανάβουν μικρά φαναράκια το βράδυ προσφέροντας μια υποψία ρομαντισμού στους περαστικούς, διακοσμούν την βιτρίνα τους ευρηματικά, στέλνοντας πάντα κάποιο ανάλογο μήνυμα. Πέρασα τις προάλλες και στάθηκα να θαυμάσω την νέα προσφορά του πεζόδρομου. Θα το έχετε ίσως δει κι σεις και θα νομίσατε ότι απλά κάλυψαν τις τζαμαρίες των δύο κλειστών καταστημάτων με εφημερίδες. Όχι δεν πρόκειται απλά για μια κάλυψη, αλλά για μια αποκάλυψη της ζωής μας. Όλος εκείνος ο χώρος που έχει καλυφθεί με παλιές και νέες εφημερίδες αποκαλύπτει την καθημερινότητα, τη ζωή μας, την ιστορία μας, με τα καλά και τα άσχημα, όπως αυτά τα καταγράφει κάθε μέρα ο Τύπος. Είναι η ζωή μας όλη μέσα από τις εικόνες και τις γραφές του, είναι αν θέλετε η εικόνα του παρόντος και του μέλλοντός μας. Η εικόνα και ο λόγος πάντα έχουν μια ποιητικότητα ή μια κραυγή και μπορούν να πουν πολλά σ’ αυτούς που θέλουν ν΄ ακούσουν.

«Εξόριστε ποιητή, στον αιώνα σου λέγε τι βλέπεις»; θα γράψει ο Ο. Ελύτης. Όλα αυτά λοιπόν που μπορεί να βλέπει ο κάθε «εξόριστος» και μέσα στην πόλη του ποιητής, είναι πάνω σ΄ αυτό το πλακάτ εικόνων και κάτω ένα παρτέρι με στάχτη, απ΄το οποίο φυτρώνουν δυο δέντρα με σχοινοτενή κορμό χωρίς χυμούς ζωής που οδηγούν σε ένα φύλλωμα που μοιάζει πιο πολύ με εγκέφαλο παρά με φυλλωσιά δέντρου, γεμάτος κι αυτός με εικόνες που κάθε μέρα τον βομβαρδίζουν και ελέγχουν τη σκέψη του. «Μας είπαν θα νικήσετε όταν υποταχθείτε, υποταχθήκαμε και βρήκαμε τη στάχτη. Μας είπαν θα νικήσετε όταν αγαπήσετε, αγαπήσαμε και βρήκαμε τη στάχτη», γράφει ο Νικηφόρος Βρεττάκος.

Θέλω να ελπίζω ότι η παρέα του πεζόδρομου θα μας χαρίζει πάντα τέτοιες ευκαιρίες στοχασμών και χαρές γιορτινές. Θα πρότεινα μάλιστα ο πεζόδρομος αυτός να καθιερωθεί ως δρόμος μικρών πολιτισμικών δράσεων και εκδηλώσεων για να αξιοποιήσει ακόμα περισσότερο τον ρόλο του. Απλές μουσικές βραδιές από Λαγκαδιανούς μουσικούς, δράσεις με διάφορο περιεχόμενο, μικρές εκθέσεις της μιας ημέρας. Ας δώσουμε επιτέλους λίγη ομορφιά στη ζωή μας ώστε μετά από χρόνια κάποιοι να λένε πως πράγματι αυτός «ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία»!!! 

Η ζωή δεν θέλει πολλά για να γίνει ωραία, θέλει απλά να ανακαλύψουμε την ομορφιά της στα απλά και καθημερινά πράγματα.

Τρύφων  Τσομπάνης